Asteroid City: Wes Andersons universum krijgt buitenaards bezoek - VARAgids - BNNVARA (2024)

De regisseur van Rushmore en The Grand Budapest Hotel maakte wederom een fijne rare film, over wetenschap, liefde, rouw, de Koude Oorlog, UFO-gekte, een langskomende alien en de cultuur van de Amerikaanse jaren vijftig.

Het is een (totaal fictief) woestijnstadje in het zuidwesten van de Verenigde Staten, anno 1955. Asteroid City bestaat uit een lunchroom met twaalf stoelen, een motel met tien huisjes (eigenlijk negen plus een tent; één huisje fikte onlangs af) en een garage met één benzinepomp. De bestaansreden van het plaatsje ligt er net buiten: de grote meteorietkrater en de sterrenwacht ernaast. Ieder jaar, op 23 september, wordt de inslag van 4962 jaar geleden ‘herdacht’ en mogen geniale bèta-wonderkinderen (‘stargazers’ en ‘space cadets’) tijdens een science conventie met hun uitvindingen meedingen naar wetenschappelijk medailles en studiebeurzen die worden vergeven. En vandaag is het zover!

Wie eerdere films van Anderson zag, weet ongeveer wat te verwachten. Wie zijn werk niet kent: de trailer van Asteroid City maakt zijn stijl onmiddellijk duidelijk. Live action, maar met een soms cartooneske sfeer. Hyper-gestileerde en symmetrische decors die eerder aan het theater dan aan film doen denken. Ironische, absurdistische en melige (sommigen vinden: lullige) dialogen die op een snelheid van duizend woorden per minuut worden uitgesproken door steeds hetzelfde kerngroepje van acteurs, aangevuld met nieuwe. Als altijd Jason Schwartzman en Adrien Brody natuurlijk, dit keer bijgestaan door onder anderen Scarlett Johansson, Tilda Swinton, Tom Hanks, Maya Hawke, Edward Norton, Grace Edwards, Jeffrey Wright, Margot Robbie, Steve Carell, Matt Dillon, Bryan Cranston en Jeff Goldblum. Niet de minsten; iedereen wil met Anderson samenwerken want hij maakt unieke films en is extreem goed in het volhouden van zijn eigen stijl, die op die van niemand anders lijkt en acteurs veel kansen geeft om eens totaal weird uit de hoek te komen. Zijn werk is niet naar ieders smaak maar vaak op een weemoedige manier gevoelig en altijd uitzonderlijk mooi en gedetailleerd vormgegeven. Je komt ogen tekort (probeer maar eens al de ontelbare bordjes en wegwijzers in Asteroid City te lezen, of de menuopties in de ‘luncheonette’) en oren kom je evenzeer tekort (de geestige dialogen zijn zo snel dat je je beter op het Engels kunt concentreren en de ondertitels laten voor wat ze zijn, anders mis je veel).

Schwartzman speelt (oorlogs)fotograaf Augie Steenbeck, sinds drie weken weduwnaar, al weten zijn drie zeer amusante en rare dochtertjes (een beetje de drie heksen uit Macbeth maar dan in de vorm van kleuters) en zijn briljante zoon Woodrow dat nog niet. Hun gezin arriveert in Asteroid City (mamma’s as reist mee in een Tupperware bakje) voor genoemde competitie in een auto die ter plekke stukgaat zodat opa (Tom Hanks) langs moet komen om de heksjes op te halen, die niet welkom zijn op de conventie. Opa (die de meisjes niet eens herkennen want de banden zijn niet hecht) eist als tegenprestatie dat schoonzoon Augie eerst zijn kroost op de hoogte brengt van mamma’s dood en de ontroerende scènes die dan volgen zijn prachtig én op een aandoenlijke manier grappig. De altijd aanwezige humor is bij Anderson zelden keihard of inktzwart. Terwijl de kinderen proberen te dealen met de dood van hun moeder – Woodrow wordt door de andere geniale hyper-nerdy kinderen troostend in hun groepje opgenomen – blijkt filmster Midge Campbell (Scarlett Johansson in een Jane Russel en Marilyn Monroe-achtige rol) ook in het stadje. Kersverse weduwnaar en femme fatale Midge, die denkt dat ze zal sterven in een badkuip met een halfvol flesje pillen in haar hand, krijgen een onwaarschijnlijke maar mooie band met elkaar. Dat geldt voor meer mensen op die vreemde kleine bijeenkomst, temidden van de woestijn van West Amerika (opgenomen in Spanje, trouwens) met prachtige Devils Tower-achtige monolieten.

En zo komen we bij de kern van de film, want die steenklompen kennen we van Close Encounters of the Third Kind van Spielberg. Asteroid City zit vol referenties aan die film en terecht, want op een avond krijgt Asteroid City onverwacht bezoek uit de ruimte…

Anderson neemt ons mee op weer één van zijn krankjorume avonturen en het is wederom goed om je door hem te laten meevoeren, beter dan de vorige keer bij The French Dispatch. Deze film is kleiner en simpeler, hoewel de structuur gelaagd en ingewikkeld is, want we zien de acteurs niet alleen in Asteroid City maar we zien ze hun rollen daarin ook repeteren op het toneel van een New Yorks theater op Broadway: Scarlet Johansson speelt de actrice die de rol van Midge speelt tijdens de repetities voor die rol. Verwarrend? Jazeker, en een ode aan de Actors Studio en toneelregisseurs Elia Kazan en Lee Strasberg. Ook als je alle verwijzingen naar film en toneel en de Amerikaanse politieke en sociale situatie van destijds mist, is Asteroid City zeer goed te genieten. Kunstmatig? Jazeker, Anderson is altijd gekunsteld op een bevredigende manier. Meer van hetzelfde? Zeker niet, Asteroid City voegt echt iets toen aan zijn oeuvre en bevat als bonus de lachwekkendste en sympathiekste alien in tijden.

Asteroid City, vanaf 22 juni in de bioscoop